De margeverlaging van boekenuitgever Van Ditmar heeft de tongen losgemaakt. Zijn boeken nog een rendabel product voor een krantenwinkel? We vroegen dagbladhandelaars hoe ze aankijken tegen de verkoop van boeken en strips in een markt met stevige concurrentie en druk op de marges.
Om te weten hoe dagbladhandelaars tegen de boekenverkoop aankijken, staken we eerst even ons licht op bij enkele van de ‘founding fathers’ van Books2. Deze organisatie zette goed tien jaar geleden haar schouders onder de verkoop van boeken, maar heeft intussen opgehouden te bestaan. In tegenstelling tot Bruno Devuyst van De Markt in Vlezenbeek, die helemaal geen boeken meer te koop aanbiedt, heeft Paul Stessens van Boekenhuisje wel nog boeken en strips in zijn assortiment.“Ja, als je zaak zo’n naam draagt, dan moet je wel, hé”, glimlacht hij. “Maar ik ontken het niet. De verkoop van boeken is geweldig gekelderd de laatste jaren. Ik verkoop enkel nog kinderboeken, die ik bestel bij Ballon Media. De opkomst van het internet is slechts een deel van de verklaring. Dat fenomeen is immers niet nieuw. Het voornaamste probleem is dat het blijkbaar erg moeilijk is om goede titels aangevoerd te krijgen. Tijdens de lockdown hadden we een grote vraag naar boeken. Een vraag die het aanbod overtrof. Maar het was niet meer mogelijk daarop in te spelen, wat jammer is, want we hadden daar wel winst kunnen op maken.”
“Van die verlaging van de winstmarge die Van Ditmar heeft doorgevoerd, ben ik niet echt verwonderd. We zijn het stilaan gewoon geworden dat uitgevers, maar ook anderen, aan onze marges zitten, zonder dat daar over wordt onderhandeld. Nu is het zo dat ik enkele dagen geleden het bezoek gehad heb van een vertegenwoordiger die ons een aanbod van boeken deed in vaste dienst, met een marge van 25%. Dat lijkt me niet voldoende, maar er werd mij beloofd dat die marge zou kunnen verhogen bij een grote omzet. Wij zien wel. Hoe jammer het ook is, ik moet ervan uitgaan dat boeken een bij-artikel zijn geworden.”
Bij meerdere dagbladhandels hoorden we dat boeken en strips minder en minder deel gaan uitmaken van het assortiment. Bart Van Peteghem heeft er een uitleg voor. “Waarom zouden we daar nog energie gaan insteken?”, vraagt hij zich af. “Zeker in de steden loont dat de moeite niet meer. De grootwarenhuizen en de Standaard Boekhandels hebben zo’n groot aanbod. Reken daar de bol.coms van deze wereld nog bij en het sop loont al lang de kool niet meer. Behalve dan misschien in kleinere gemeentes, waar er weinig handel in de buurt is, kan het nog renderend zijn.”
“Hoe groot het percentage van boeken en strips in mijn totale omzet is, kan ik niet zeggen”, zegt Lynn Braeckman. “Zeker is dat de verkoop ervan een serieuze terugval kende toen hier een Standaard Boekhandel kwam. Maar ik ben blijven boeken en strips aanbieden en toen de Standaard Boekhandel in februari van dit jaar sloot, hebben de mensen mijn zaak leren appreciëren in verband met boeken. Hoewel veel mensen onze zaak als een ‘gazettenwinkel’ blijven beschouwen, vind ik boeken een mooie trafficbuilder.”
“In de periode van maart tot augustus 2020 is de verkoop van boeken en strips verdriedubbeld. Dat is wel een beetje verminderd, maar nog altijd dubbel zoveel als vorig jaar. Natuurlijk ben ik niet blind voor het feit dat de Standaard Boekhandel in februari verdwenen is.”
“In het begin had ik meer boeken via AMP en Imapress, maar in de loop van de jaren ben ik meer beginnen bestellen bij verschillende uitgevers (of bij CB), waardoor ik een betere korting had, zonder recht op retour weliswaar.”
“Mijn aanbod van boeken en strips is eerder beperkt”, aldus Carl Verhes. “Voorlopig bestel ik die bij AMP. Tijdens de lockdown verkochten wij wat meer boeken, vooral stationsromannetjes. Die meerverkoop is na de versoepeling van de coronamaatregelen echter vrij vlug weer verdwenen. Persoonlijk heb ik geen financiële gevolgen van de verlaagde winstmarges die Van Ditmar heeft doorgevoerd. Maar het is zeker niet correct. We hebben het zo al moeilijk genoeg om het hoofd boven water te houden, dat men ook niet moet beginnen morrelen aan onze winstmarges.”
“De verkoop van boeken en strips is wel degelijk belangrijk voor onze zaak”, zegt Benny Van Amel. “Toen corona hier helemaal uitbrak en het land in lockdown ging, was er een duidelijke stijgende verkoop. Dat was echter maar tijdelijk. Nu is de omzet van boeken en strips teruggevallen op het niveau van voor de crisis. Hoe dan ook vind ik het niet kunnen dat een uitgever aan onze marges zit. Er moet ten minste op voorhand overleg over zijn.”
“Wij verkopen boeken in consignatie”, aldus Bjorn Claes. “Dat betekent toch ongeveer twintig procent van onze omzet. De verkoop is in de periode van de lockdown behoorlijk gestegen en tot half augustus is dat behoorlijk blijven gaan. Nu is het weer wat verminderd. Wij zijn deels slachtoffer van die politiek van verlaging van de winstmarges. Maar eigenlijk is het vrij simpel. De laatste tijd wordt er nog nauwelijks onderhandeld over winstmarges. Wij waren in het begin van de coronacrisis blijkbaar een onmisbare sector, als het om de centen gaat is het duidelijk een ander paar mouwen.”