580 jaar geleden ontstond de ‘loterij’ in Brugge

In het jaar 1441 nam men in Brugge een nooit gezien initiatief waarvan ze niet konden vermoeden dat het de fundering zou leggen van wat we 580 jaar later wereldwijd kennen als ‘een loterij’.

Content aangeboden door de Nationale Loterij

“Notulen in de Brugse jaarrekening van 1441 tonen aan dat er enkele trekkingen plaatsvonden die alle basiselementen van de huidige moderne Loterij in zich droegen. Namelijk, vele deelnemers die met hun bijdrage gemeenschappelijke noden hielpen financieren en die meespeelden omdat er meerdere interessante prijzen te winnen vielen die volgens een vooraf opgesteld lotenplan waren vastgelegd. De trekking gebeurde in het openbaar in een feestelijke setting en in volledige transparantie. Bovendien droeg het gebeuren de naam ‘Loterij”, legt algemeen bestuurder van de Nationale Loterij Jannie Haek uit.

Filips De Goede

Brugge was in die tijd een zeer bloeiende metropool, maar een fikse boete opgelegd door Filips de Goede, hertog van Bourgondië, en de kosten die gepaard gingen met de veelvuldige opstanden, zorgden ervoor dat er alternatieve manieren moesten gevonden worden om nuttige zaken voor de gemeenschap te financieren zonder daarbij extra belastingen te moeten heffen. Net als vandaag was dat in de middeleeuwen geen populaire maatregel.

Crowdfunding avant la lettre

Het geniale plan om een loterij met diverse prijzen te organiseren en zo vrijwillige bijdragen te verzamelen en met de opbrengsten collectieve noden te bekostigen, bleek een schot in de roos. “Het was een soort ‘crowdfunding’ avant la lettre die ervoor zorgde dat voorzieningen die de hele gemeenschap ten goede kwamen konden worden bekostigd. Er werd een waar volksfeest aan gekoppeld met een podium aan de voet van het Brugse Belfort. De trekkingen konden dagen en nachten duren omdat er, door het grote succes, heel veel mensen aan deelnamen en alle namen van de deelnemers werden ook getrokken en voorgelezen”, aldus Jannie Haek.

Lotinghe

De naam ‘Lotinghe’ die toen gegeven werd aan het gebeuren, kende van toen af een diaspora om zich over de hele wereld te verspreiden. “Vandaar dat loterijen over de hele wereld een vorm van het woord in zich dragen” vult de gedelegeerd bestuurder van de Nationale Loterij aan. De stad Brugge en de Nationale Loterij zullen de verjaardag van deze innovatie van 580 jaar geleden gepast vieren met diverse initiatieven.

Vrijdag 3 december :

• Een speciale EuroMillions-trekking met een Jackpot van 130 miljoen euro zal plaatsvinden in de Gotische Zaal van het Brugse stadhuis. Nooit eerder werd de trekking van EuroMillions uit z’n hoogbeveiligde studio in de buurt van Parijs gehaald om op locatie te worden voltrokken.
• Speciale Extra Lotto-trekking met een Jackpot van 3 miljoen euro. Voor deze gelegenheid wordt de Lotto-trekkingstrommel eveneens naar de Gotische Zaal van het Brugse stadhuis overgebracht.
• Openluchtconcert in het feeërieke decor van de Burg. Een symfonisch orkest en een indrukwekkend koor brengen een uitvoering van de ‘hymne aan Fortuna’ uit het meesterwerk Carmina Burana van Carl Orff.

Zaterdag 4 december :

• Vanaf 13u zullen er in levende lijve drie evocaties van een Middeleeuwse ‘Lotinghe’ plaatsvinden. Deze Middeleeuwse trekking is er om 13u, 15u en 17u live op de Markt in Brugge, op een podium aan de voet van het Belfort. Het is namelijk op deze plaats dat in 1441 de allereerste loterijtrekking plaatsvond.
• Tussen 13u en 18u zullen de fijnbesnaarde troubadours van neofolkgroep Aerokorda en de wervelende dansers van Frisse Folk je met hun optredens helemaal onderdompelen in de feestelijke sfeer van weleer. Plaats van afspraak : op de Markt, aan de voet van het Belfort.

Van zaterdag 4 december tot 27 februari 2022 :

• In het stadsarchief van Brugge (Burg 11) presenteert de Nationale Loterij een tijdelijke tentoonstelling waarbij je de reis kunt afleggen die de loterij heeft doorlopen van 1441 tot vandaag. Het absolute paradepaardje is een virtual reality-film waarin we de allereerste loterij ter wereld tot leven brengen. Ontdek unieke stukken uit de collectie van de Nationale Loterij, Musea Brugge en het stadsarchief Brugge. Het pronkstuk zijn de stadsrekeningen van 1441-1442 met een paragraaf waarin ‘een loterij’ voor het eerst vermeld wordt.
• Ontdek het Brugge van vroeger en nu aan de hand van stadswandelingen met virtual reality-beleving. Er zijn drie lussen uitgestippeld doorheen de stad met verschillende lengtes. Op enkele historische Brugse sites kan je letterlijk tijdreizen met behulp van ter plaatse geïnstalleerde VR-kijkers.

Tussen woensdag 2 en vrijdag 4 december is een meer academisch programma voorzien voor vertegenwoordigers van de verschillende loterijen ter wereld. Dit gaat klassiek één keer per jaar door en voor de gelegenheid nu dus in Brugge. Onder de deelnemers de Amerikaanse voorzitster en CEO van de World Lottery Association (WLA) en de voorzitter van de Europese Loterijen (EL). Allen komen ze samen in Bruggen om de verjaardag te vieren van de ontdekking van de eerste moderne loterij.

Ten slotte wenst de Nationale Loterij ook het principe van een loterij als Belgische uitvinding te laten erkennen bij Unesco als ‘Unesco immaterieel werelderfgoed’.