Nieuw dieptepunt voor de krantenverkoop in Vlaanderen

In 2023 gingen in Vlaanderen voor het eerst minder dan 40.000 los verkochte kranten per dag over de toonbank. Dat blijkt uit de cijfers die het CIM (Centrum voor Informatie over de Media) verzamelde. Ook het aantal printabonnementen zakt verder weg. De uitgevers compenseren het verlies via allerhande digitale formules.

Uit de cijfers op erewoord die het CIM dit voorjaar bij de uitgevers inwon, blijkt dat de afkalving van de kranten- en magazineverkoop in de winkels zich onvermoeibaar verderzet. Waar de Vlaamse kranten er in 2022 gezamenlijk nog in slaagden om elke dag gemiddeld meer dan 50.000 kranten te verkopen, zakte de verkoop in 2023 voor het eerst onder deze symbolische grens en meer dan waarschijnlijk zelfs beneden 40.000 exemplaren.

Die gebeurtenis moeten we namelijk met een belangrijke nuance meegeven: in de op erewoord verklaarde gegevens ontbreken de verkoopcijfers van Het Nieuwsblad. In 2022 verkocht de Mediahuis-titel dagelijks nog iets meer dan 11.000 exemplaren in de winkels. Het lijkt daarom eerder onwaarschijnlijk dat Het Nieuwsblad de getotaliseerde verkoop van de andere kranten (28.497 exemplaren) nog boven de 40.000 zou kunnen brengen. Als we er optimistisch even van uitgaan dat deze losse verkoop zich grotendeels in de krantenwinkels afspeelt, dan gaat het omgerekend, en dus met enige overschatting, voor de volledige Nederlandstalige krantenmarkt om gemiddeld nog 20 tot 30 kranten per krantenwinkel, goed voor een dagomzet van om en om en bij 100 euro.

Rode krantencijfers

Kijken we meer in detail naar de prestaties van de krantentitels, dan zien we dat Het Laatste Nieuws de marktleider blijft in zowel losse verkoop als pure printabonnementen (de CIM-cijfers geven ook een beeld van de gemengde abonnementen, print en digitaal, waarover straks meer). Het vlaggenschip van DPG Media verkoopt dagelijks gemiddeld 18.484 exemplaren in losse verkoop (-18,5%) en telde in 2023 nog 133.653 abonnementen (-5,3%). In losse verkoop zakt enkel Het Belang van Limburg sneller weg met -21,1% tot 2.322 exemplaren.

Iets meer dan 2.000 dagelijkse kranten is trouwens ook het niveau waarop de meeste andere Nederlandstalige kranten zijn aanbeland met De Standaard op 2.887 exemplaren (-13,6%), De Morgen op 2.224 exemplaren (-12,9%), De Tijd op 2.349 exemplaren (-14,5%) en Gazet van Antwerpen op 3.650 exemplaren (-16,1%). De printabonnementen van deze kranten vertonen ook zonder uitzondering een daling tussen de 5 en de 10%, met De Tijd als uitschieter (-13,3%).

Digitale ommezwaai

De neerwaartse trend bij de pure printabonnementen geeft echter geen volledig beeld van de abonnementeninkomsten van de uitgevers. De CIM-cijfers tellen de gemengde abonnementen apart. In zo’n systeem leest een abonnee bijvoorbeeld digitaal in de week en vindt hij op zaterdag een papieren weekendkrant in de bus. Bij elke krant zonder uitzondering stijgt het aantal gemengde abonnementen, net als het aantal digitaal verkochte kranten en het aantal mensen dat een toegang koopt tot de artikels die op de website zijn afgeschermd. Enkel Het Belang van Limburg en Gazet van Antwerpen noteren in die laatste categorie een kleine daling. De cijfers doen besluiten dat de digitale ommezwaai bij de uitgevers in totale aantallen stilaan het verlies in de winkels en in de brievenbussen compenseert.

Dag Allemaal duikt onder 100.000 los verkochte stuks

Voor de magazinepers is het digitale vangnet minder sterk geweven, terwijl ook in dit perssegment de terugval zich onverminderd verderzet. Uit de CIM-cijfers blijkt dat sommige weekbladen erin slagen om enkele duizenden digitale exemplaren te verkopen, maar dat weegt zelden op tegen de erosie van de losse verkoop.

Bij de magazines sneuvelt overigens nog een symbolische grens. De jarige marktleider Dag Allemaal, in 2024 40 jaar jong, dook in 2023 onder de grens van 100.000 gemiddeld verkochte exemplaren per week in de winkels. Het nam meteen een forse duik en eindigt op 92.542 exemplaren (-10,3%). Ook de abonnementen kregen een tik van 3% tot 60.504.

Flair in stormweer

Toch was Dag Allemaal niet het weekblad dat de grootste klap kreeg in de losse verkoop. Dit twijfelachtige eer viel Flair te beurt met een daling van 16% tot 12.352 exemplaren. Ook zag de Roularta-titel meer dan een kwart van de printabonnementen wegvallen (-26,2%). Alle andere bekende Nederlandstalige weekbladen zagen hun abobestand uitdunnen, maar uitgezonderd Flair nooit met meer dan 10%. In de losse verkoop liep ook TV Familie behoorlijke averij op (-15,8% tot 19.196 exemplaren). De andere dalingen varieerden van 3,8% (Story) tot 13,8% (Krant van West-Vlaanderen).

Bijna een plus voor Plus

Werpen we tot slot een blik op de maandbladen, dan valt in de eerste plaats op dat de lijst van gemeten Nederlandstalige titels verder slinkt. In de resultaten vinden we geen data van Eos of Motoren & Toerisme terug. Onder de maandbladen is de grootste daling in de losse verkoop voor Goed Gevoel, dat sinds kort in Nederland wordt gemaakt en daar dus geen al te beste cijfers kan aan koppelen (-19,5%). Bij de maandbladen kunnen we echter ook het lichtpuntje van deze meting terugvinden: Plus Magazine tekent in de losse verkoop voor een status quo (-0,36%) en zet daarmee in de Nederlandstalige pers de beste score van het peloton neer.

Het is slechts een kleine opsteker in een kranten- en magazinemarkt waarin de erosie van de losse verkoop sterk herneemt na een beperkte heropleving tijdens de corona lockdowns. Voor 2024 wordt het afwachten welke invloed onder andere prijsstijgingen zullen  hebben op de verkoopcijfers.