Via een Koninklijk Besluit heeft de federale regering nieuwe regels bepaald om het aantal schijndagbladhandels terug te dringen. Om een F2-licentie voor sportweddenschappen te krijgen (of te vernieuwen), zullen dagbladhandels een minimumaanbod en -omzet aan pers moeten aanbieden. Bovendien mogen de sportweddenschappen de drempel van 250.000 euro aan inzetten per jaar niet overschrijden.
Dat de overheid met nieuwe regels komt voor het aanbieden van sportweddenschappen, hangt nauw samen met de al langer levende discussie rond de schijndagbladhandels. Het gaat om winkels die een minimaal aanbod pers in de winkel leggen om daarmee toestemming te krijgen om een uitgebreid aanbod aan sportweddenschappen te voeren. “Teneinde de ‘schijndagbladhandelaren’ te bestrijden, beoogt dit ontwerp de nevenactiviteit strikt te omschrijven en de voorwaarden tot aanneming van weddenschappen door de dagbladhandelaren aan te scherpen”, klinkt dat in het Koninklijk Besluit.
Als we de maatregelen overlopen, dan zien we dat er twee grote types ingrepen zijn: voorwaarden die wedden in krantenwinkels minder toegankelijk maken en voorwaarden die schijnwinkels moeten tegengaan. Samen moeten ze ervoor zorgen dat sportweddenschappen in krantenwinkels een nevenactiviteit blijven. Een overzicht.
Een eerste belangrijke beperking op het aanbieden van sportweddenschappen is een bovengrens op de inzetten die u als dagbladhandelaar jaarlijks mag aannemen. Die grens komt te liggen op 250.000 euro. Let wel: het gaat om de inzetten. Met inzetten worden niet de uitgekeerde winsten die opnieuw worden ingezet bedoeld. Als we kijken naar de omzet, dan moet de omzet uit sportweddenschappen beperkt blijven tot 20% van de totale jaaromzet. Voor alle duidelijkheid: de 20% slaat op de omzet uit weddenschappen. Kansspelen van de Nationale Loterij horen daar niet toe (maar Scooore dan bijvoorbeeld wel weer). Deze voorwaarde treft de private operatoren midscheeps: het percentage winkels dat boven de omzetgrens uitkomt, is misschien niet heel groot, maar het aandeel van die winkels met hoge inzetcijfers is in de totale omzet van de operatoren wel heel belangrijk.
Krantenwinkels die sportweddenschappen aanbieden, mogen nog maximaal vier wedterminals in de winkel plaatsen. Dat is meer dan de twee terminals die de wetgever aanvankelijk in gedachte had, maar het KB specifieert wel dat het gaat om vier toestellen inclusief de toepassing bediend door de dagbladhandelaar. De toestellen voor loterijproducten tellen niet mee. De beperking van de terminals gaat samen met de beperking van de winkeloppervlakte voor sportweddenschappen. Die mag maximaal een vijfde van de totale winkelruimte in beslag nemen en kan in totaal niet meer dan 10m2 groot zijn.
Een ander belangrijk punt dat dit KB verduidelijkt zijn de openingsuren, aangezien dagbladhandels een uitzondering genieten op de regels daarrond. “Het gebrek aan regels inzake de openingsuren van de dagbladhandel, zorgt ervoor dat de weddenschappen heel toegankelijk zijn”, aldus het KB. De overheid limiteert het aannemen van weddenschappen dan ook tussen 6u ’s ochtends en 20u ’s avonds. Perswinkels behouden wel hun uitzondering op de openingsuren, maar verliezen het recht om bijvoorbeeld live weddenschappen aan te nemen op een voetbalwedstrijd buiten het tijdsslot van 6u tot 20u.
Opvallend is dat het KB ook paal en perk stelt aan de exclusiviteitscontracten tussen krantenwinkels en de aanbieders van sportweddenschappen. Exclusiviteitsclausules worden verboden. “Enerzijds kan een dergelijke exclusiviteitsclausule de dagbladhandelaar nog meer afhankelijk maken van de F1-vergunninghouder”, stelt het KB, “anderzijds zou zij kunnen worden gebruikt om het maximumaantal wedkantoren te omzeilen door dagbladhandels op te kopen en hen om te vormen in één enkele F1-vergunninghouder.” Deze voorwaarde betekent echter niet dat dagbladhandels verplicht zijn met meerdere operatoren te werken. Ze hebben de vrijheid om dat te doen, maar mogen net zo goed vier terminals van één operator plaatsen. Er mag enkel geen exclusiviteitsclausule (met daarin vaak hogere commissies) bestaan die hen daartoe verplicht. Het verdwijnen van exclusiviteit betekent ook dat bijvoorbeeld Golden Palace als nieuwe eigenaar van de winkels van Press Shop en Relay in de toekomst de franchisenemers niet kan verplichten om exclusief de eigen weddenschappen aan te bieden.
In de marge van de exclusiviteiten is het goed om weten dat de wet ook de reclame aan de gevel kadert. Aangebrachte reclame mag zowel langs de straatzijde als in de winkelruimte zelf, voor maximaal een vijfde op de aanneming van weddenschappen gericht zijn en in totaal niet meer dan 3m2 in beslag mag nemen. Voor winkels die bij de herinrichting steun kregen van hun (exclusieve) operator, is dat geen vanzelfsprekendheid.
Waar de eerste vier maatregelen vooral inzetten op het minder toegankelijk maken van sportweddenschappen, speelt het persaanbod een cruciale rol in het tegengaan van de schijndagbladhandels. Het KB legt een ondergrens op in het aanbod en stelt de voorwaarde dat een dagbladhandelaar minstens 200 verschillende titels van dag-, week- en maandbladen met actuele verschijningsdatum te koop moet aanbieden. Over wat een ‘actuele’ verschijningsdatum dan wel precies is, treedt het KB echter niet in de details.
De overheid legt perswinkels die sportweddenschappen willen aanbieden niet enkel een minimum aantal titels op, maar ook een minimumomzet. Die bedraagt 25.000 euro op jaarbasis. Navraag bij AMP leerde ons overigens dat de gemiddelde persomzet voor een onafhankelijke krantenwinkel momenteel op 95.000 euro ligt. AMP ziet op basis daarvan een beperkte kans dat de echte perswinkels onder de kaap van 25.000 euro zouden vallen.
Dagbladhandels moeten kunnen aantonen dat ze aan de voorwaarden voldoen bij het aanvragen of hernieuwen van hun F2-licentie. “De aanvrager van de vergunning klasse F2 moet een aantal documenten verstrekken op basis waarvan kan worden aangetoond dat hij wel degelijk een dagbladhandelaar is”, schrijft het KB. Het preciseert dat het gaat om:
Voor veel winkels wordt het aantonen van de voorwaarden geen evidente en minstens een tijdrovende klus. Het KB gaat bijvoorbeeld voorbij aan de huidige realiteit: het contract met persdistributeur AMP bevat geen gegevens over de titels die je als winkel te koop aanbiedt, de levernota’s via Distriweb zijn gefragmenteerd per dag en bieden zeker geen totaaloverzicht, enzovoort. Het KB naleven zal met andere woorden in de sector de nodige administratieve actie vereisen.
Het KB voorziet ziet in een overgangsmaatregel voor de krantenwinkels die op dit moment nog over een F2-licentie beschikken. Zij krijgen tot 1 januari 2023 de tijd om aan de genoemde verplichtingen te voldoen. Deze termijn moet de F2-vergunninghouder in de mogelijkheid stellen om de nodige maatregelen te nemen om aan deze bepalingen te voldoen. Over winkels die momenteel toe zijn aan het hernieuwen – en dat zijn er wel wat gezien de tijdelijke stop die op 10 december inging – vermeldt het KB niets. Bij een strikte naleving dienen zij bij de aanvraag meteen deze gegevens te voorzien.
Naar dit KB is (héél) lang uitgekeken en de publicatie in het Staatsblad maakt dan ook meteen reacties los. We geven de eerste geluiden alvast mee.
“AMP is voorstander van het reglementeren van de markt”, zegt Chief Commercial Officer Tom Vermeirsch. “Op die manier kunnen we de wildgroei aan schijnwinkels tegengaan. Ik verwacht dat de meeste onafhankelijke dagbladhandels vlot de grens van 25.000 euro omzet uit pers op jaarbasis zullen halen. De winkels die daar problemen mee zullen ondervinden, bevinden zich niet in het net van onafhankelijke winkels.”
“We zijn ook bereid om het nodige te doen opdat dagbladhandels kunnen aantonen dat ze qua pers aan de voorwaarden voldoen. Als AMP de nodige informatie krijgt over hoe deze documenten er moeten uitzien, dan zijn wij bereid een document op te maken volgens de wensen. We kunnen dit dan via Distriweb automatisch ter beschikking stellen met alle nodige details.”
“Wij zijn om heel wat redenen zeer ontgoocheld over dit KB”, zegt Joris Petillion, managing director van Stanleybet in België. “Stanleybet verwacht dat de totale markt van weddenschappen om en bij 110 miljoen euro zal wegnemen bij de dagbladhandelaar, en dit zal de bescherming van de consument ook niet ten goede komen: de mensen die willen wedden, verdwijnen niet. Ze verdwijnen uit de krantenwinkel en duiken op in gokkantoren, online of in het slechtste geval in het zwarte circuit. Die verschuiving is met dat KB ingezet. Stanleybet blijft, net als de afgelopen 18 jaar, trouw aan de dagbladhandel, maar de inkomsten voor de winkelier worden door dit KB zwaar gehypothekeerd.”
Als sectororganisatie vinden wij het belangrijk om te luisteren naar de meningen van onze lezers. Daarom is het mogelijk om op de artikels op onze website te reageren. Persradar verzoekt haar lezers dit op een volwassen en beleefde manier te doen. Beledigingen, persoonlijke aanvallen, het spammen van de commentaren, illegale informatie (bv. inbreuken op het auteursrecht of andere wettelijke bepalingen) en commerciële informatie zijn niet toegestaan. Persradar en de redactie van Radar eigenen zich daarom het recht toe om dergelijke reacties te verwijderen wanneer zij dit nodig achten.
Verder gaan wij uit van de goede intenties van de Radar-lezer. Commentaren worden niet voor publicatie goedgekeurd. Radar wijst alle verantwoordelijkheid af voor wat in de commentaren verschijnt en hoeft qua visie, waarden en mening niet noodzakelijk akkoord te gaan met wat in deze commentaren verschijnt.